Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2012

ΠΟΙΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ



ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗ
ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ
Η πρόβλεψη του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία το 2013 άθελά της αποκαλύπτει τον παραλογισμό της ακολουθούμενης πολιτικής: Από τη μία μεριά δείχνει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα πέφτει κάτω του 5% του ΑΕΠ, το μισό σχεδόν από το περυσινό και ίδιο ή μικρότερο από το έλλειμμα που θα έχουν πέντε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Θα είναι επίσης σημαντικά χαμηλότερο από το έλλειμμα της Βρετανίας και των ΗΠΑ και το μισό από αυτό της Ιαπωνίας. Φεύγει λοιπόν επιτέλους η Ελλάδα από το ναρκοπέδιο του χρέους και τη λυσσώδη στοχοποίηση που υφίσταται στη διεθνή σκηνή;


Κάθε άλλο, γιατί από την άλλη το χρέος εκτιμάται ότι θα διογκωθεί κατά 12 μονάδες του ΑΕΠ, παρά το «κούρεμα» που έγινε, τις δημόσιες επενδύσεις που κόπηκαν και τους φόρους που εξαπλώθηκαν για άλλη μία φορά. Το παράδοξο φαινόμενο να μεγαλώνει το χρέος σχεδόν τρεις φορές όσο το έλλειμμα οφείλεται στην εξίσου πρωτοφανή ύφεση που έχει ενσκήψει και του χρόνου θα κάνει το εθνικό εισόδημα να μειωθεί άλλο 6%, και την αριθμητική του χρέους ακόμη πιο απειλητική.

Βλέποντας τα νούμερα, πρόθυμοι αναλυτές έχουν ήδη αρχίσει τα τύμπανα ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και σε ένα εξάμηνο θα ακούμε ότι χρειάζονται  νέα μέτρα λιτότητας, ίσως και νέο «κούρεμα», αυτή τη φορά για τα δάνεια από τα κράτη-μέλη. Οπως και τα προηγούμενα χρόνια, ο συνδυασμός των δύο θα ανοίξει έναν νέο κύκλο ύφεσης και εθνικής απαξίωσης, με τη διαφορά ότι τώρα θα είναι ο τελευταίος πριν από την κατάρρευση. Το σενάριο είναι απλό και θα εκδηλωθεί μέσω της ανεργίας που το πρώτο εξάμηνο του 2013 θα έχει φτάσει το 30% ακολουθώντας μοιραία τη συρρίκνωση της οικονομίας και τη φυγή μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων. Με τον έναν στους τρεις άνεργο και τους άλλους δύο κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους, η απαίτηση για νέα λιτότητα θα είναι ό,τι μια δάδα σε φορτίο πυρίτιδας.

Για να προλάβει την έκρηξη, η κυβέρνηση θα ζητήσει τότε «κούρεμα» που ίσως το πετύχει και μετά απεγνωσμένα νέα δάνεια, τα οποία όμως κανένα κράτος δεν θα εγκρίνει, αφού θα έχει μόλις διαπιστώσει ότι η Ελλάδα «δεν πληρώνει». Η χώρα θα αναγκαστεί να κηρύξει στάση πληρωμών και εν μέσω ανεξέλεγκτων κοινωνικών αναταραχών θα ζητήσει να φύγει από το ευρώ. Τέλος παιχνιδιού.

Ολο και περισσότεροι θεωρούν αυτό το ενδεχόμενο ως μια νέα ευκαιρία για τη χώρα που μόνο έτσι θα μπορέσει να κάνει μεγάλη υποτίμηση για να αυξήσει τις εξαγωγές και την απασχόληση. Μετά, καθώς όλοι θα ζητούν «επανόρθωση» για τις αδικίες του μνημονίου, η τότε κυβέρνηση θα κόψει άφθονο χρήμα για να αποκαταστήσει κομμένους μισθούς και συντάξεις, οδηγώντας την οικονομία σε απανωτές υποτιμήσεις, υπερπληθωρισμό και σε ακόμη μία κατάρρευση τύπου Λατινικής Αμερικής. Για να αποτραπεί αυτός ο κίνδυνος, θα βρεθεί κάποιος να απαγορεύσει τις διεκδικήσεις επιβάλλοντας ένα αυταρχικό καθεστώς επίσης εμπνεόμενο από τη Λατινική Αμερική, αν και επειδή αυτό χρειάζεται κάποιο σοβαρό σχέδιο πιο πιθανό είναι το σίριαλ των απανωτών καταρρεύσεων.

Για να ξεφύγει η Ελλάδα από αυτή την εξέλιξη, πρέπει να βρει έναν δραστικό τρόπο να βγει από την ύφεση, να γίνουν επενδύσεις και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Τα πράγματα όμως είναι πλέον πολύ δύσκολα: οι δημόσιες επενδύσεις, που αν διπλασιάζονταν πέρυσι ή πρόπερσι θα είχαν ακυρώσει την ύφεση, τώρα θα έχουν μικρή πια επίδραση, γιατί δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις απώλειες απ' όσες επιχειρήσεις κλείνουν. Τα σχέδια αποκρατικοποιήσεων δεν προσελκύουν κύματα ξένων επενδυτών γιατί και αυτοί σκέφτονται ότι, αν τελικά επέλθει κατάρρευση, θα γίνουν ακόμη φθηνότερες. Τα 31 δισ. ευρώ, που τον περασμένο Μάρτιο θα ήταν γερή ενίσχυση ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, τώρα μετά βίας θα επαρκέσουν για τα πιο σημαντικά κενά. Αν βέβαια δεν δοθούν, η κατάσταση μοιραία θα περιέλθει σε πλήρη ασφυξία, όπως ορθά προειδοποιεί η κυβέρνηση, αλλά ούτε αυτόματα θα την αποφύγει και αν τα εισπράξει, γιατί εν τω μεταξύ έχουν συσσωρευθεί πολλά νέα προβλήματα.
Πρέπει λοιπόν να αναζητηθεί μια νέα πορεία που δεν θα σπρώξει την οικονομία στη δραχμή και στον κρατισμό, αλλά ούτε θα διαιωνίζει τη μάταιη λιτότητα των τελευταίων ετών. Στην πρόσφατη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας η Ελλάδα κατρακύλησε ακόμη περισσότερο, προφανώς λόγω της οικονομικής κρίσης, άλλο τόσο όμως εξαιτίας της αστάθειας των πολιτικών θεσμών και της διοίκησης.

Εκεί ίσως βρίσκεται και το «κλειδί» για μια διαφορετική πορεία: ο πιο σύντομος δρόμος σταθεροποίησης της Ελλάδας μέσα στην ευρωζώνη είναι ένα σχέδιο με θεσμικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, της διοίκησης και της Δικαιοσύνης που θα περιβληθεί με συνταγματικές εγγυήσεις για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και την απαγόρευση μελλοντικών ανεξέλεγκτων προϋπολογισμών. Αν καταφέρει να το δρομολογήσει - έστω και σταδιακά - παρά τις σφοδρές αντιδράσεις από τα κάθε λογής πελατειακά συστήματα, η Ελλάδα θα εμπεδώσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και θα προσελκύσει πολλές νέες επιχειρήσεις χωρίς άλλη συρρίκνωση των εισοδημάτων που θα φέρει η κατάρρευση. Επιπλέον θα αποδείξει ότι μπορεί να σχεδιάζει σωστά το μέλλον της χωρίς τις ως σήμερα καταστροφικές συνταγές της τρόικας, με τις οποίες μια διαχειρίσιμη κρίση δανεισμού το 2009 κακοφόρμισε σε απειλή γενικής κατάρρευσης.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου