ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Κινητή και ακίνητη περιουσία, τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, μερίσματα αλλά και πάσης φύσεως δαπάνες θα αξιοποιηθούν στο εξής για τον προσδιορισμό του εισοδήματος όλων των φορολογουμένων με βάση της διαδικασία έμμεσων τεχνικών ελέγχου σύμφωνα με απόφαση που έδωσε στη δημοσιότητα ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης .
Η απόφαση αυτή περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιούνται οι έμμεσοι τεχνικοί έλεγχοι για τον εντοπισμό μη δηλωθείσας φορολογητέας ύλης σε ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και φυσικά πρόσωπα τα οποία εμφανίζουν αδικαιολόγητο πλουτισμό, πολύ υψηλές δαπάνες σε σχέση με τα έσοδά τους και γενικά περιουσιακά στοιχεία, αντίστοιχα με τις φορολογικές τους δηλώσεις.
Σύμφωνα με την απόφαση οι φορολογικές υπηρεσίες θα αξιοποιούν κάθε στοιχείο, πληροφορία και δεδομένο για τα έσοδα κάθε πηγής και τις δαπάνες πάσης φύσεως του φορολογουμένου, της ή του σύζυγό του, αλλά και των προστατευόμενων μελών της οικογένειας ενώ οι πραγματοποιούμενοι έλεγχοι θα μπορούν να γίνουν και για παλαιότερα έτη.

Συγκεκριμένα με την απόφαση ορίζεται ότι θα ελεγχθούν οι υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων, για τις οποίες ισχύει μία ή περισσότερες από τις κατωτέρω προϋποθέσεις:

-Υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός που προκύπτει από περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις
-Παρουσιάζονται μεγάλες δαπάνες που δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου ή της επιχείρησης στην οποία μπορεί να συμμετέχει,
-Τα δηλωθέντα εισοδήματα από άσκηση ατομικής επιχείρησης ή ελεύθερου επαγγέλματος δεν αποκλίνουν σημαντικά από το εκάστοτε αφορολόγητο όριο. Μάλιστα σύμφωνα με την υπουργική απόφαση στην περίπτωση αυτή εντάσσονται και φυσικά πρόσωπα μέλη εταιρειών –ανεξαρτήτως μορφής- που παρουσιαζουν ζημιογόνα αποτελέσματα.
-Δεν τηρούνται ή δεν επιδεικνύονται τα βιβλία και τα στοιχεία ΚΒΣ/ΚΦΑΣ,
- Υπάρχουν πληροφορίες για παράνομα ή αδήλωτα εισοδήματα και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές, οικογενειακές).
Η απόφαση ορίζει επίσης τις τρεις διαδικασίες με τις οποίες θα γίνονται οι έλεγχοι και αφορούν :
-Την τεχνική ρευστότητας (source and application of funds method). Η μέθοδος αυτή προσδιορίζει το φορολογητέο εισόδημα αναλύοντας, τα έσοδα (φορολογητέα και μη), τις αγορές και δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές και οικογενειακές) και τις αυξήσεις και μειώσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (επαγγελματικών, ατομικών και οικογενειακών) του ελεγχόμενου. Έτσι δημιουργείται ένα ισοζύγιο εσόδων – εξόδων για τον φορολογούμενο.
-Την τεχνική της καθαρής θέσης (net worth method) .Η τεχνική αυτή σκιαγραφεί το οικονομικό ιστορικό του φορολογούμενου και προσδιορίζει φορολογητέο εισόδημα λαμβάνοντας υπόψη όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τα διαθέσιμα κεφάλαια προσωπικά, οικογενειακά ή επαγγελματικά καθώς και τις υποχρεώσεις προσωπικές, οικογενειακές ή επαγγελματικές καθώς και τις ατομικές, οικογενειακές και επαγγελματικές δαπάνες ως και τα εισοδήματα από λοιπές πηγές .
-Την τεχνική των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά (bank deposits and cash expenditure method). Η τεχνική αυτή προσδιορίζει το φορολογητέο εισόδημα παρακολουθώντας την κίνηση των διαθέσιμων κεφαλαίων του φορολογούμενου, είτε με την κατάθεση τους σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς είτε με την χρησιμοποίηση τους σε διάφορες συναλλαγές με μετρητά. Αναλύει τις συνολικές καταθέσεις και τα διαθέσιμα σε χρηματοπιστωτικούς λογαριασμούς και τις αγορές και δαπάνες σε μετρητά τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε οικογενειακό επίπεδο κατά τη διάρκεια της ελεγχόμενης χρήσης και τα συγκρίνει με τα συνολικά δηλωθέντα έσοδα.

Οι τεχνικές αυτές εφαρμόζονται στη διαδικασία του τακτικού ελέγχου για τον προσδιορισμό του πραγματικού φορολογητέου εισοδήματος στις περιπτώσεις που υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία), πραγματοποιούνται δαπάνες οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου (ατομικά ή και οικογενειακά) και υπάρχουν βάσιμες υποψίες ή πληροφορίες ότι το πραγματικό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν.
Σύμφωνα με την απόφαση η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων θα συγκεντρώνει πληροφορίες και στοιχεία τόσο από υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών όσο και από τρίτες πηγές και θα τα παρέχει στον έλεγχο.
Μάλιστα θα καταχωρεί σε βάση δεδομένων τα οριστικοποιημένα βάσει ελέγχου περιουσιακά στοιχεία του ελεγχομένου. Κατά τον έλεγχο των υποθέσεων θα πραγματοποιούνται επαληθεύσεις και θα αξιοποιούνται α στοιχεία από τους φακέλους των Δ.Ο.Υ., από τη Γ.Γ.Π.Σ, το ΣΔΟΕ, τη Διεύθυνση Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΔΟΣ), το σύστημα Vies, την Οικονομική Αστυνομία, τα Λιμεναρχεία και από κάθε άλλη υπηρεσία τα στοιχεία της οποίας θεωρούνται ότι συμβάλλουν στην ελεγκτική διαδικασία. Η συλλογή και αξιοποίηση των πιο πάνω στοιχείων θα μπορεί να γίνεται μέσω του πληροφοριακού συστήματος Elenxis.
Ο έλεγχος θα διενεργείται ύστερα από έγγραφη εντολή του προϊσταμένου της αρμόδιας ελεγκτικής υπηρεσίας και ακολούθως η εντολή κοινοποιείται στο φορολογούμενο.
Το βάρος της απόδειξης για τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία σύμφωνα με την απόφαση του υπουργείου Οικονομικών φέρει ο φορολογούμενος, το ύψος των δηλούμενων καταθέσεων και μετρητών κατά την έναρξη της πρώτης ελεγχόμενης χρήσης, προκειμένου να γίνει δεκτό, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το διαθέσιμο κεφάλαιο προηγουμένων ετών, όπως αυτό προσδιορίζεται με τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος.
Μετά την συγκέντρωση και αξιοποίηση των ευρημάτων του ελέγχου και πριν από τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης θα συντάσσεται ειδικό Σημείωμα ελέγχου με τις προκύπτουσες διαφορές και το συνολικό προσδιοριζόμενο βάσει ελέγχου εισόδημα, το οποίο και θα κοινοποιείται στο φορολογούμενο ή το νόμιμο εκπρόσωπο του, και ο φορολογούμενος εντός 5 ημερών θα μπορεί να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία προκειμένου να αιτιολογήσει τις προκύπτουσες, με τη χρήση των έμμεσων τεχνικών ελέγχου, διαφορές εισοδήματος.
Η διαφορά που θα προκύπτει μεταξύ προσδιοριζόμενου βάσει ελέγχου και δηλωθέντος καθαρού φορολογούμενου εισοδήματος για την ελεγχόμενη χρήση ή την ελεγχόμενη περίοδο (συνεχείς ελεγχόμενες χρήσεις), θα καταλογίζεται στη χρήση που αφορά και στις πηγές που ανάγεται εφόσον αυτό τεκμηριώνεται. Στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι δυνατόν κατανέμεται ισομερώς μεταξύ των ελεγχόμενων χρήσεων.
Στην απόφαση του υφυπουργού Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης τονίζεται πως το συνολικό καθαρό εισόδημα όπως αυτό προσδιορίζεται με τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, θα χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό λοιπών φορολογικών υποχρεώσεων, όπως η Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης.
Τα ακαθάριστα έσοδα θα λαμβάνονται υπόψη για τον καταλογισμό των υποχρεώσεων στις λοιπές φορολογίες, ενώ επί των υποθέσεων που ελέγχονται με την παρούσα απόφαση, επιτρέπεται η έκδοση συμπληρωματικού φύλλου ελέγχου.
Τέλος, στην απόφαση ορίζει πως κατά την επίλυση των φορολογικών διαφορών θα ακολουθούνται οι κατά περίπτωση ισχύουσες διατάξεις περί διοικητικής και διαιτητικής επίλυσης αυτών, ενώ η βεβαίωση και καταβολή των προσδιοριζόμενων φόρων θα διενεργείται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις σε κάθε φορολογία.